សៀវភៅ ការស្រាវជ្រាវបឋមអំពីភាសាជនជាតិភាគតិចនៅកម្ពុជា – Recherches préliminaires sur les langues des minorités du Cambodge និពន្ធដោយ លោក ហ្សង់ មីសែល ហ្វីលីពី (ឆ្នាំ២០០៩)។ សៀវភៅនេះសរសេរជាពីរភាសា គឺបារាំង និងខ្មែរ ដោយអមជាមួយផែនទីមួយចំនួនផង។ ចុចលើរូបដើម្បីទាញយកសៀវភៅជាភាសាខ្មែរ។ ចំពោះសៀវភៅជាភាសាបារាំងសូមស្វែងរកនៅ UNESDOC ។
ការស្រាវជ្រាវបឋមអំពីភាសាជនជាតិភាគតិចនៅកម្ពុជា
សៀវភៅ ទិដ្ឋភាពនៃវប្បធម៌ប្រពៃណីរបស់ជនជាតិព្នងនៅមណ្ឌលគីរី – Aspects de la culture traditionnelle des Bunoong du Mondulkiri និពន្ធដោយ លោក ស៊ីលវាំង ហ្វូហ្គឹល (ឆ្នាំ២០១១)។ សៀវភៅនេះសរសេរជាពីរភាសា គឺបារាំង និងខ្មែរ ដោយអមជាមួយរូបភាព និងរូបគំនូរមួយចំនួនផង។ ចុចលើរូបដើម្បីទាញយកសៀវភៅ។
ទិដ្ឋភាពនៃវប្បធម៌ប្រពៃណីរបស់ជនជាតិព្នងនៅមណ្ឌលគីរី
៣ឆ្នាំមកហើយដែលខ្ញុំផ្លាស់ប្ដូរផ្លូវសម្រាប់អាជីពអនាគត។ កាលពីមុនខ្ញុំរៀនមុខវិជ្ជាមួយដែលអាចឲ្យខ្ញុំក្លាយជា «បណ្ឌិត» បើខ្ញុំរៀនចប់ តែធ្វើយ៉ាងម៉េចបើខ្ញុំគ្មានវាសនាបាន «បណ្ឌិត» ផ្នែកខាងនោះ តែមិនមែនទាល់តែរៀនមុខវិជ្ជានោះបានៗ «បណ្ឌិត» ឯណា រៀនអីផ្សេងក៏អាចទទួលបានដែរ ហេហេហេ ដូចគេថា «ស្រុកខ្មែរ មានអតិផរណាបណ្ឌិត» និយាយនេះមិនមែនខ្ញុំមើលងាយសមត្ថភាពមនុស្សទេ សុំបញ្ជាក់ទុកជាមុន។
ខ្ញុំខានសរសេរយូរមកហើយ គ្មានពេលនឹងសរសេរ ការងាររវល់ច្រើន ហើយបើសរសេរអត្ថបទខ្លះមិនអាចសរសេរលុមៗបានទេ ត្រូវអានសៀវភៅឲ្យបានច្រើន ត្រូវពិចារណាត្រិះរិះមុននឹងផ្សព្វផ្សាយដើម្បីកុំឲ្យមានភ័ន្តច្រឡំជាសារធារណៈ ព្រោះខ្ញុំត្រូវហាត់រៀនសរសេរស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្របែបនេះសម្រាប់ជាទុនឲ្យខ្ញុំយក «បណ្ឌិត» នៅពេលខាងមុខ។
សព្វថ្ងៃខ្ញុំរៀនមុខ វិជ្ជាថ្មី នេះបាន៣ឆ្នាំហើយ ឆ្នាំ២០១៧-២០១៨ ជាឆ្នាំបញ្ចប់ការសិក្សាបរិញ្ញាបត្រទី៣នេះ ដោយការរៀននៅឆមាសទី១ និងសរសេរនិក្ខេបបទនៅឆមាសទី២។ ខ្ញុំមានប្រធានបទនិក្ខេបបទហើយ ក៏ប៉ុន្តែមិនទាន់សម្រេចដាច់ស្រេចនៅឡើយ ត្រូវចាំមើលបន្តបន្ថែមទៀត។ នៅពេលវិស្សមកាល ខ្ញុំរៀនបន្ថែមពេញបីខែនៅសាកលវិទ្យាល័យខ្ញុំក្នុងរយៈពេល ៣វិស្សមកាល ហើយអាចទទួលបានសញ្ញាបត្រមកពីបារាំងដែលទទួលស្គាល់នៅអឺរ៉ុប។
និយាយចឹង ខ្ញុំចង់និយាយពីការងារថ្មីរបស់ខ្ញុំទេ តែណែនាំខ្លួនរាងវែងឆ្ងាយបន្តិច។ និយាយទៅការងារខ្ញុំឲ្យចំ គឺនៅជាមួយប្រាសាទ ជាមួយប្រជាជនតាមភូមិស្រុក ច្រើនជាងនៅទីក្រុង តែបើខ្ញុំអាចក្លាយជាគ្រូបង្រៀនផ្នែកខាងនេះក៏ល្អម៉្យាងដោយមិនចាំបាច់ត្រូវហាលថ្ងៃរាល់ថ្ងៃ ហេហេហេ នាំបាក់សម្រស់។ តែបើជាអ្នកស្រាវជ្រាវមិនអាចអង្គុយតែក្នុងបន្ទប់អានសៀវភៅដូចកាលពី ១០០ឆ្នាំមុនទេ គឺត្រូវទៅចុះស្រាវជ្រាវផ្ទាល់ដល់ទីតាំងសិក្សា។ ខ្ញុំត្រូវហាត់រៀនច្រើនទៀត ត្បិតតែចំណេះដឹងជាមូលដ្ឋានរបស់ខ្ញុំមានមិនច្រើនក្ដី តែបើស្រលាញ់អ្វីដែលធ្វើហើយ ខ្ញុំជឿថាប្រាកដជាធ្វើបាន។
សិលាចារឹកនេះចារលើថ្មភក់ជាលក្ខណៈសីមា គេរកឃើញនៅប្រទេសថៃបច្ចុប្បន្ន ខេត្តនគររាជ (សៀមហៅ កូរ៉ាត់) ដែលគេដាក់ឈ្មោះថាសិលាចារឹក Sap Bak។ ចំពោះអ្នកសិក្សាជាតិ និងអន្តរជាតិកំណត់លេខឲ្យសិលាចារឹកនេះជាលេខ 1158 (លោក George Cœdès សិក្សាសិលាចារឹកបានចំនួន 1005 ផ្សាយក្នុងសៀវភៅ Inscriptions du Cambodge របស់គាត់មានសរុប ៨ក្បាល)។ សិលាចារឹកនេះមាន ៣៦ជួរ ៣០ជួរដំបូងចារជាភាសាសំស្ក្រឹត និង៦ជួរបន្ទាប់ចារជាភាសាខ្មែរ។ គេប្រទះឃើញទាំងពាក្យ កម្វុជ (កម្ពុជា) និង ស្រុក៑ខ្មេរ (ស្រុកខ្មែរ) នៅក្នុងសិលាចារឹកនេះ។ ខាងក្រោមនេះជាសម្រង់ផ្នែកនៃសិលាចារឹកដែលចារជាភាសាខ្មែរ។
(៣១) រិព្រះវុទ្ធលោកេឝ្វរតប្រំប្វាន្នតិកំស្ដេង៑ឝ្រិសត្យវម៌តមាន្សិទ្ធិស្ឋាបនាវ្រេង
(៣២) លេអភយគិរីតំេកំបិជវាអាក្រាន្តស្រុក៑ខ្មេរ វ្រះនោះស្យង្តនុត្វល្លទៅ
(៣៣) ហោង៑ កម្រតេង៑អញ៑តគុរុធរណីន្ទ្របុរជីណ៌ោទ្ធរណថ្វេបិប្រវៃស្ឋាប
(៣៤) នាឥស្សវ្រះនោះវិង្តតេល៑នោះស្យង្តអ្យតវិឃ្ន រិអាចាយ៌្យវ្រះធនុ
(៣៥) តឝិឞ្យគិតស្ឋាបនាវ្រះនេះអាយ្តអឞ្ដអឞ្ដនវតគិរាជ្យវ្រះបាទកម្រតេ
(៣៦) ង៑កំត្វនអញ៑ឝ្រិឧទយាទិត្យវម៌្មទេវ ច្រេនឝ្រិស្ថិរឝក្តិតរាប៑ផ្ទៃករោំ
បកប្រែ៖
(៣១) រីឯព្រះពុទ្ធលោកេសូរប្រាំបួនអង្គដែលកំស្ដេងស្រីសត្យវម៌ដែលមានសិល្បអំណាចស្ថាបនាពីព្រេង (យូរមកហើយ)
(៣២) លើភ្នំអភ័យគិរិដើម្បីកុំឲ្យជ្វាដណ្ដើមយកស្រុកខ្មែរ ព្រះនោះសឹងដួលទៅ
(៣៣) ហោង កម្រតេងអញជាគ្រូឈ្មោះធរណីន្ទ្របុរជីណ៌ោទ្ធរណ ធ្វើឲ្យប្រពៃស្ថាប-
(៣៤) នាអស់ព្រះនោះដដែលវិញ សឹងគ្មានឧបសគ្គ រីឯអាចារ្យព្រះធនុ
(៣៥) ដែលជាសិស្សដែលស្ថាបនាព្រះនេះនៅឆ្នាំ៩៨៨ (គ.ស. ១០៦៦) ដែលក្នុងរាជ្យព្រះបាទកម្រតេង
(៣៦) កំត្វនអញស្រីឧទយាទិត្យវម៌្ម សូមមានព្រះជន្មយ៉ឺនយូរ មានឝ្រី (បាលី៖ សិរី) ស្ថិតស្ថេរអំណាចក្នុងរាជ្យ
ឯកសារយោង៖
សៀវភៅ The First Civilization of Cambodia សរសេរដោយ Andreas Reinecke, វិន ឡៃជួ, ហេង សុផាឌី និង សេង សុនេត្រា (ឆ្នាំ២០១០) ជាភាសាអង់គ្លេស៍។ ចុចលើរូបដើម្បីទាញយកសៀវភៅ។
The First Civilization of Cambodia
Kejayaan Masa Lalu, Masa Sekarang, dan Masa Depan
សិរី សេចក្ដីសម្រេច សួស្ដី ជ័យជម្នះ
Stories, events and testimonies from Cambodia.
កាន់តែរៀនកាន់តែល្ងង់ The more you learn the more you become ignorant
ចែករំលែកដើម្បីអភិវឌ្ឍ
គ្មានសេចក្តីសុខណាស្មើរសេចក្តីស្ងប់
Books I am reading, Places I am visiting.
Just another WordPress.com site
Collection of Memories
ក្តីស្រមៃ និង ក្តីសង្ឃឹម និងការអភិវឌ្ឍន៍
Shadow of the Moon
From The Corner into The World
ជាសាយថ៍ WordPress.com មួយទៀត
Life Is Worth Living
Thought becomes thing
ទស្សនៈថ្មីលើដែនដីចាស់
មជ្ឈមណ្ឌលធនធានថ្មីជាវិថីឆ្ពោះទៅរកអនាគតដ៏ប្រសើរ!
ការចែករំលែករបស់ខ្ញុំទៅកាន់អ្នក
ពន្លឺតូចមួយក្នុងភពអន្ធការ
ពិភពលោកផ្លាស់ប្តូរ ផ្តើមពីពួកយើង
WE ARE CAMBODIAN...
កំណាព្យខ្មែរ និង ចំណេះដឹងទូទៅ
English Wildlife Photographer/Environmental Filmmaker
សាកល្បងបន្សល់ទុកអត្ថន័យឲ្យជីវិត
Share everything that I had in my mind
...a knowledge bank in Khmer
សីលជាស្ពាន ទានជាស្បៀង !
សេរីភាពនៃស្នាមញញឹម
A step in, to see the change
ladysam.com
កុំប៉ះពាល់មនុស្សព្រៃផ្សៃ ព្រោះគេនឹងរកវិធីព្រៃផ្សៃមកធ្វើលើយើង
អ្វីៗ ដែលខ្ញុំដឹង ឃើញ នឹងជួបប្រទះ
It exists, have you ever noticed?
Monster mazes, empty spaces, pretty faces and more!
បញ្ឈប់អំពើហិង្សា
ចង់រកចេះអោយមើលខ្លៅ ចង់រកខ្មៅអោយមើលស
Just another WordPress site
ពីនេះពីនោះទាក់ទងនឹង ភូមិសាស្រ្ដកម្ពុជា
Towards safe-guarding old documents in Cambodia
បណ្ដាញសម្រាប់ទំនាក់ទំនង ចែករំលែក ពិភាក្សា ពីជ្រុងមួយនៃប្រទេសកម្ពុជា
The greatest WordPress.com site in all the land!
Architecture, Infrastructure and the Floods of Phnom Penh
A CORNER OF LIFE...
អត្តនា ចោទយត្តានំ ចូរដាស់តឿនខ្លួនដោយខ្លួនឯង อตฺตนา โจทยตฺตานํ จงเตือนตนด้วยตนเอง Attana codayattanam by yourself exhort yourself.
Travel and culture writer
បើចង់ចិត្តធ្ងន់ត្រូវបន្ទន់ឥរិយា បើចង់សង្ហាត្រូវឧស្សាហ៍រៀនសូត្រ
បង្អួចចូលទៅមើលកម្ពុជាក្រោម
