ការទន្រ្ទានទឹកដីខ្មែរពីសំណាក់សៀមមាន២ដំណាក់កាលគឺ៖
- ការទន្ទ្រានទឹកដីពីសំណាក់សៀមក្នុងដំណាក់កាលទី១នៃសម័យឧត្តុង្គ សៀមគ្រាន់តែជួយច្បាំងក្សត្រខ្មែរឲ្យបានសោយរាជ្យ ឬច្បាំងដើម្បីដណ្តើមស្រុកខ្មែរជាចំណុះប៉ុណ្ណោះ។
- ឯដំណាក់កាលទី២ សៀមបានឈានមួយកម្រិតទៀត ដោយលៃលកយ៉ាងណាឲ្យមានមន្ត្រីខ្មែរ ឬក្សត្រខ្មែរដែលនិយមសៀមទៅកាន់អំណាចនៅក្នុងស្រុកខ្មែរតែម្តង ព្រោះសៀមបារម្ភខ្លាចស្រុកខ្មែរបានទៅយួន។
នៅរជ្ជកាលស្តេចអង្គអេង (គ.ស ១៧៩៤ – គ.ស ១៧៩៦) មន្ត្រីបែនបានក្បត់ហើយទូលស្តេចសៀមពុទ្ធយ៉តហ្វាចូឡាលោកថា «ខ្ញុំព្រះករុណាប្រាថ្នាចង់ឲ្យខេត្របាត់ដំបង និងខេត្រសៀមរាបភ្ជាប់ទៅនឹងទឹកដីសៀម។ បើព្រះអង្គមិនទាស់ព្រះហរទ័យទេ សូមផ្ញើរាជសារព្រមទាំងឡាយព្រះហស្ថផង ថ្វាយទៅស្តេចអង្គអេង។ ព្រោះដោយអនុភាពរបស់ព្រះអង្គ ស្តេចក្រុងកម្ពុជានឹងខ្លបខ្លាចហើយព្រមប្រគល់ខេត្រទាំងពីរមកសៀមជាពុំខានឡើយ»។
ខេត្រទាំងពីរក៏ធ្លាប់ក្នុងកណ្តាប់ដៃសៀមនៅឆ្នាំ១៧៩៥ទៅ នៅឆ្នាំដដែលនោះស្តេចអង្គអេងក៏យាងទៅស្រុកសៀមដើម្បីទាមទារខេត្រទាំងពីរនោះមកវិញ ដោយយល់ព្រមជាមួយគ្នាថា សៀមនឹងកាន់កាប់ខេត្រទាំងពីរនោះដរាបដល់ស្តេចចូឡាលោកចូលទីវង្គត។ ជាអកុសល ស្តេចអង្គអេងសុគតមុនស្តេចសៀមបាត់ទៅ ឯខេត្រទាំងពីរនោះរួមនិង ភាគខាងជើងខេត្រកំពង់ធំ (ខេត្រព្រះវិហារបច្ចុប្បន្ន) ត្រូវសៀមប្រវ័ញ្ចយករហូត។
នៅឆ្នាំ១៨១៤ សៀមបានរំលោភយកខេត្រម្លូព្រៃ ទន្លេរពៅ និងស្ទឹងត្រែង ដោយចូលមកកាន់កាប់ដោយត្រង់ៗតែម្តង។ ទឹកដីខ្មែរដែលបាត់បង់ទៅក្នុងដៃសៀមជាស្ថាពរមានទំហំជាង ៦០,០០០ គ.ម ក្រឡា ដែលរួមមានចំនួន១២ខេត្រ៖
១. នគររាជសីមា
២. បុរីរម្យ
៣. សុរិន្ទ
៤. ធនបុរី
៥. សិរីសាកេត
៦. ស្ទឹងជ្រៅ
៧. ចន្ទបុរី
៨. គោកខណ្ឌ
៩. បស្ចឹមបុរី
១០. ក្រាត
១១. សង្គិត
១២. អ៊ូប៊ុន
ដកស្រង់៖ ប្រវត្តិសាស្រ្តប្រទេសកម្ពុជា ទំព័រ១៤៥-១៤៦
និពន្ធ និងរៀបរៀងដោយ
លោក វង់ សុធារ៉ា និង លោក ណុប សុខា
(សាស្រ្តាចារ្យដេប៉ាតឺម៉ង់ប្រវត្តិវិទ្យា ស.ភ.ភ.ព ២)
តាម៉ាប់ អ៊ុប៊ុន ត្រូវនឹងពាក្យខ្មែរថា ឧប្បល
អរគុណដែលបានប្រាប់ ចុះខេត្តដទៃទៀត?
សរសេរជា ឧត្បល
ចុះ ខេត្រដទែទៀតមានទេ?
នគររាជ= នគររាជសីមា
សួរិន្ធ= សូរិន្ទ
សិរីសាកេត= ស៊ីសាកេត
ច័ន្ទបុរី= ច័ន្ទបុរី
បស្ចឹមបុរី= ផ្រាចីបូរី
សង្គឹត
បុរីរម្យ= បុរីរ៉ាម
ធនបុរី= ថតបុរី
ស្ទឹងជ្រៅ
គោកខ័ណ្ឌ
ត្រាច= ត្រាត
អ៊ូប៊ុន=អ៊ូប៊ុន
គោកខ័ណ្ឌ= ខែត្រខនកេន
អរគុណអ្នកក្លាហាន
ខនកែន ណឹងឮតែ បងភ័ក្រ្ត និង បងសុធា និយាយ គាត់ឡើងចុះៗ
ខ្ញុំចេះតែថាទៅទេ បែបមិនមែនខេត្តដែលខ្ញុំបាននិយាយផងក៏ម្ដឹងដែរ 🙂
យី ទៅអ៊ីចឹងវិញ !
ហាស់ហា…. ហួសនឹងគិតទៅហើយ ខេត្តគេស្រុកគេ ប្រវត្តិសាស្ត្រឈឺចាប់ឈើចាក់ធ្មេញអីទៀត? ស្មានតែបានមកវិញងាយ ស្រួលមិនស្រួល ស្រួលខ្មែរអស់មនុស្សក៏មិនទាន់បានដីចាស់មកវិញផង!
មិនទៅគិតអីទេ គ្រាន់សរសេរទុកជាឯកសារ ! រក្សា ១៨១.០៣៥ ណឹងឱ្យតែគង់ទៅ ឥឡូវបែបបាត់តិចទៀតហើយ ព្រោះថាដូរភូមិផង !
គេខិតតែ១មីលីម៉ែត្រក្នុងមួយថ្ងៃ គិតតាំងពី៧៩មកឥឡូវ ចូលប៉ុន្មានមីលីម៉ែត្រហើយចុះ ១៨១.០៣៥ មានតែក្នុងក្រដាស បើដីពិតវិញ ស្មើហ្នឹងឲ្យកោត!